مشاور تحصیلی چه کاربردی دارد؟
ایا شما هم برایتان این سوال وجود دارد که کاربرد مشاور تحصیلی چیست؟
همه ما حداقل یکبار این جمله ” کسی که بخواهد درس بخواند در هر شرایطی میخواند و نیازی به مشاور ندارد را شنیده اید.
این جمله برایتان آشنا نیست؟ ” بهترین مشاور هر کس خود اوست. ”
آیا موافقید؟
بهتر است تا حدی با وظایف و اصول کار مشاور تحصیلی آشنا شویم و در صورتی که به چنین فردیی نیاز داشتیم بدون مقاومت به آن مراجعه کنیم و در صورتی که واقعا نیاز ما با وظایف ییک مشاور قابل رفع نیست بیهوده هزینه نکنیم.
چرا باید درس بخوانیم؟
یکی از مهم ترین چالش های امروز خانواده ها و البته فرزندان آنها آینده شغلی نوجوانان و جوانان است. مسئله ای که در کشور ما کمتر میتوان با تضمین به آن نگاه کرد.
درخواست برای ورود به رشته های با تضمین شغلی روز به روز افزایش می یابد. همه ما میدانیم درآمد این رشته ها بسیار پایین هستند. پس این عمق فاجعه است.
جالب اینکه بیشتر درخواست این رشته ها از سوی طبقات پایین جامعه است.
تحصیل طبقات پایین جامعه
خانواده هایی که اساسا نمیتوانند سرمایه زیادی برای ایجاد یک بستر شغلی مناسب در آینده برای فرزندان شان فراهم کنند سعی میکنند با هزینه های کمتر، آینده تحصیلی بهتری برایشان رقم بزنند. تحصیل همواره تنها راه بهبود شرایط زندگی در طبقات پایین جامعه بوده و هست.
از این حیث هر فردی مخصوصا یک مشاور تحصیلی، در هر ساحتی با طبقات پایین جامعه در فرایند تحصیلی شان برخورد دارد باید این مسئله را به خوبی در تمام مدت در نظر بگیرد که او تنها امیدش را به تحصیل بسته است. این مسئله مسئولیت سنگینی برای تمامی افراد حاضر در نظام آموزشی ما به همراه دارد.
تحصیل طبقات مرفه جامعه
روی دیگر ماجرا افرادی هستند که به لحاظ مالی شرایط مساعدی دارند و امکان تهیه شرایط و امکانات آموزشی بالایی برای فرزندشان دارند. این افراد اساسا از یک مشاور تحصیلی توقع هدف مند سازی امکانات آموزشی و نیز جهت دهی به رشد فرزندشان را دارند.
به یک اشتباه رایج دقت کنید.
بسیاری معتقدند افرادی که شرایط مالی خوبی ندارند بهتر درس میخوانند.
این مسئله به هیچ وجه صادق نیست. اتفاقا رتبه های برتر کشوری در تمامی رشته ها در بیش از 85 درصد رتبه ها توسط افرادی که هزینه های بیشتری کرده اند کسب شده است. یا مثلا افرادی که در شهرهای کوچک و با امکانات آموزشی کمتر مواجه هستند شانس کمتری دارند. پس اتفاقا این را در نظر بگیرید که اگر رسیدن به موفقیت را یک بازه صفر تا صدی در نظر بگیرید اساسا هر امکان آموزشی کارامدی از مدرسه خوب تا مشاور و مدرس کمک کننده برای رسیدن به 100 است. البته که استفاده کننده از این امکانات خود دانش آموز است و در صورت عدم استفاده مناسب از این امکانات موفقیتی حاصل نمیشود.
از طرف دیگر افرادی که کمتر از امکانات آموزشی برخوردار هستند باید این نقص امکانات نسبت به رقبا را با روش های دیگری از جمله مطالعه بیشتر، استفاده کارامدتر از کلاس های درس دبیر مدرسه، چندین بار تست زنی یک کتاب به جای خرید کتب متعدد.
نقش مشاور تحصیلی چیست؟
تجربه سالها کار در این زمینه یک نکته را به من نشان داده است. مشاورین تحصیلی بیش از هر کسی معتقدند که مشاوره تحصیلی اساسا کاری بیهوده و بی تاثیر در روند تحصیلی فرد است یا در بهترین حالت ممکن تاثیر زیادی برای یک مشاور تحصیلی قائل نیستند.
اما واقعا مشاور تحصیلی چه تاثیری دارد؟
در سالیان گذشته بسیاری از ناهنجاری های رفتاری که میتوانست به سادگی با کمک یک مشاور رفع شود با توصیه های نا به جای اطرافیان بعضا به شکل یک بحران ادامه پیدا میکرد.
امروزه اما تا حد زیادی این مسئله در آحاد جامعه رفع شده است. مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره تربیتی کودکان، مشاوره ترک اعتیاد، مشاوره جرم و … نشان دهنده این مسئله است که در هر رفتار سازی، آحاد جامعه تا حد زیادی به اهمیت حضور یک مشاور متخصص واقف هستند.
اما عمدتا توقعات به جا و یا نه به جایی از مشاور میرود. مثلا اگر یک فرد که در حال ترک اعتیاد است و خانواده اش او را نزد مشاور آورده اند فرایند ترک اعتیاد به طول بیانجامد، فرد لغزش کند و یا پرخاشگری کند عملا همه کارهای مشاور را ناچیز میبینند.
همه آدم ها در هر کاری میدانند تا زمانی که خواسته و تصمیم قطعی خود فرد نباشد هیچ عملی نمیتوان انجام داد اما در زمان وقوع خطا عمدتا هیچ کس عضو خانواده اش را که به مشاور مراجعه کرده را مقصر نمیداند بلکه مشاوره را بی فایده میداند. از این حیث باید اول از همه بدانیم واقعا وظیفه یک مشاور و دقیقتر بگوییم وظیفه یک مشاور تحصیلی چیست و پس از آن میبایست مشاور تحصیلی، به بهترین شکل ممکن این وظیفه را انجام دهد. قصور و بی علمی مشاور قطعا این حق را به مراجعه کننده میدهد که از شما به عنوان مشاور شاکی شود.
وظایف مشاور تحصیلی:
پیش از هر کاری وظایف مشاور تحصیلی را بدانید تا نه توقع بیش از حد داشته باشید و نه کمتر از هزینه ای که میکنید دستاورد بدست آورید.
یحال اگر شما یک مشاور تحصیلی هستید بهتر است وظایف خود در مورد مسائل زیر را بهتر بدانید.
1. تعیین حدود وظایف و مسئولیت های مشاور تحصیلی:
اولین نکته این است که به عنوان یک مشاور تحصیلی در اولین جلسه صحبت با فرد و اطرافیانش وظایف خود را شرح دهید و همچنین توقعات آنها را بپرسید. در صورتی که توقعات آنها از وظایف شما فراتر است برای انها روشن کنید که چرا این مسئله در تخصص و تعهد شما نیست.
همواره یک نقشه راه به مراجع ارائه دهید. لازمه این امر این است که اولا شما نقشه راهی واقعا داشته باشید. اینکه در هر جلسه مکالمه با مراجع بگذارید هرچه صحبت شد را صرفا پاسخ دهید نشان از بی هدفی شماست. شما میبایست پیش از هر جلسه دقیقا مشخص کنید که قرار است در چه موردی با او صحبت کنید و در پایان برآیند این صحبت ها هم مشخص شود و تا جلسه بعد پیگیری انجام دقیق و صحیح این نتایج را داشته باشید.
در مشاوره های تلفنی هم هممین طور است. شما باید در چک کردن روزانه گزارش کار های فرد بدانید در رابطه با چه مشکلی میخواهید با او صحبت کنید و دقیقا بر روی کدام قسمت از گزارش کار او بحث کنید.
مشکلات فرد را حتما از پیش لیست کنید و به صورت هفتگی بر روی یکی از این مشکلات در تمام گزارش کار های او دقت بیشتری کنید. در هفته های بعد در حد یادآوری و تاکید، مشکل را رفع کنید و فرد را به ثبات برسانید.
2. پند و اندرز مشاور تحصیلی:
اساسا انسان ها در مقابل پند و اندرز مقاومت دارند. شما حق ندارید در فرایند مشاوره نگاهی از بالا به پایین داشته باشید و به نوعی خود را دانای کل و مراجع را مقصر کل بدانید. این امر به فرد احساس ناتوانی میدهد.
عده ای از مشاورین در صحبت با دانش آموز و فرد و را با خاک یکسان میکنند. دانش آموزی با ساعت مطالعه 4 ساعت را از پیش بازنده میدانند.
یا برای فردی با تراز پایین شانسی قائل نیستند. یا حتی با مقایسه نا به جا که مثلا فلان دانش آموز بدون هیچ امکانات موفق شده است. اما تو با این امکانات هیچ چیز نمیشوی.
عمدتا خانواده ها هم از این حرف ها خوششان می آید. آنها فکر میکنند امکانات فوق العاده ای فراهم کرده اند و او هیچ وظیفه و انتخابی ندارد جز موفقیت.
این را در نظر داشته باشید که قدم اول کار مشاوور خارج کردن فرد از حالت استرس است. عذاب وجدان دادن به فرد نه تنها انگیزه بخش نیست بلکه استرس بسیار زیادی به فرد میدهد و فرد عملا برای این مسابقه فلج میشود.
به عنوان یک مشاور شما باید به او بفهمانید که نقش شما به جای او جنگیدن نیست بلکه چراغ راه جنگیدن و تلاش کردن های اوست. به همین علت از گفتن پند و اندرز و همچنین توصیه های از بالا به پایین خودداری کنید.
3. تجربیات شخصی مشاور تحصیلی:
بسیاری از رتبه های برتر امروزه مشاوره تحصیلی میدهند.
خانواده ها از دانشجوهای فامیل میخواهند به فرزندشان کمک کند و انتقال تجربه انجام دهد. این امر پذیرفتنی است. آنها مشاور نیستند و صرفا تجربیات شخصی شان را ارائه میکنند اما شما به عنوان مشاور از تجربیات شخصی تان صرفا به عنوان یک نمونه مثال میتوانید استفاده کنید.
مشورت گری و مشاوره 2 امر متفاوت است. مشورت گری اساسا با واسطه صورت میگیرد. ما میتوانیم از هر فردی که قبول داریم مشورت بگیریم اما مشاوره امری
تخصصی، با خواسته خود فرد و نیز با مسئولیت های مشخص است.
لذا حتی اگر صرفا به خاطر رتبه کنکورتان به عنوان مشاور شناخته میشوید حتما علم لازم مشاوره را باید چاشنی این تجربه شخصی تان کنید.
لزوما مدل درس خواندن شما که از آن نتیجه خوبی هم گرفته اید برای دیگری مفید نیست. همچنین ممکن است از نظر تجربه شخصی شما، کاری باعث افت فرد شود اما در عمل باعث پیشرفت او میشود. مثلا ممکن است فردی با مثال های اثباتی فرمول های ریاضی را بفهمد و دیگری صرفا با نوشتن و جدول کردن فرمول ها. شما نمیتوانید به او بگویید در تست های آموزشی حق نداری مثال اثباتی قرار دهی چون زمان الکی از فرد میگیرد در حالی که میتوان صرفا فرمول ها را حفظ کرد.
4. آیا مشاور تحصیلی باید همیشه در دسترس باشد؟
قطعا خیر! اما نکته این است که در زمان مقرر خودتان برای فرد حتما باید در دسترس فرد باشید.
بسیاری از دانش آموزان اساسا با این مشکل مواجه میشوند که مشاور تحصیلی ما پیگیری کمی دارد و به اندازه کافی با او ارتباط ندارد.
این مثال مخصوصا برای مشاورین دور کار اتفاق میفتد که فرضا به همه دانش آموزها میگویند میبایست از ساعت 10 تا 11 شب با او ارتباط داشته باشند. همه با هم گزارش ارسال میکنند و همه با هم با مشاور صحبت میکنند. مشاور هم فقط میخواهد این ساعت را پاسخ بدهد و تمام شود. حداقل میانگین برای هر دانش آموز در هفته به اندازه 2 الی 3 جلسه 1 و نیم ساعته بنا به نیاز فرد زمان بگذارید.
مشاوره تحصیلی حضوری:
حال اگر حضورا مشاوره میدهید که در دفتر تان در ساعت مشخص با فرد و با مشخص کردن موضوع صحبت جلسه را برگزار میکنید. اما اگر قرار به پیگیری روزانه از راه دور است حداقل همین زمان را در طول هفته تقسیم کنید. مثلا روزانه 30 دقیقه صرفا با او چت یا مکالمه تلفنی داشته باشید و در پایان هفته هم حداقل نیم ساعت جلسه تلفنی برای جمع بندی هفته گذشته داشته باشید. همچنین میتوانید در مورد برناممه هفته آینده توضیح دهید.
مشاوره تحصیلی غیرحضوری:
مسئله دیگر این است که مشاورین دور کار اساسا سعی میکنند در تایم های پرت شان مشاور بدهند و به فرد میگویند تو هر زمان میتوانی به من پیام بدهی و بعدا پاسخ میدهم. این اوج فاجعه است.
اولا فرد مدام ذهنش مشغول میشود که اگر شما پاسخ دادید آنلاین باشد تا بتواند در لحظه سوال بعدی را بپرسد. پس حواسش را پرت کرده اید.
ثانیا خود را بیش از حد در دسترس او قرار داده اید و عملا فرم ارتباطی شما از یک متخصص و مراجع به همان مشاور فامیل تبدیل شده است. پس زمان مشخصی برای کارتان داشته باشید و واقعا در آن زمان مانند محیط کار رسمی سعی کنید از انجام امور دیگر خودداری کنید. این مشکل شایع ترین مشکل موسسات آنلاین است.
5. صحبت های بی ربط توسط دانش آموز و مشاور تحصیلی:
که اساسا رنگ و بوی درد دل کردن میگیرد باعث میشود شما از مسیر اصلی تان خارج شوید. دوست شدن، معلم شدن و گرفتن هر نقشی فراتر از مشاوره تحصیلی شدن نابودی یک فرایند مشاوره است.
شما ممکن است سوال درسی فرد را بلد باشید پاسخ دهید اما این وظیفه مشاور تحصیلی نیست. این یک کمک از سمت شماست و بهانه ای برای پشت گوش انداختن وظیفه اصلی شما نمیباشد. وظیفه اصلی شما راهنمایی تحصیلی، برنامه ریزی درست و اصولی و پیگیری فرایند رفتار سازی صحیح تحصیلی در فرد است.
6. راه حل مشکلات:
بعضا دانش آموز یا خانواده از شما راه حل میخواهند.
اولا در مواردی که در تخصص شما نیست حتی توصیه هم نکنید و صرفا به متخصص مربوطه ارجاع دهید. شما حق ندارید به خانواده ای که پدر و مادر در حال طلاق هستند بگویید بهتر است به خاطر کنکور فرزندشان این کار را به تاخیر بیندازند. حتی در حد توصیه هم حق ندارید به آنها توصیه ای کنید که در حد اختیار و وظیفه شما نیست. حق ندارید آنها را به سازش دعوت کنید.
در بهترین حالت میتوانید به روانشناس خانواده ارجاع دهید. یا دانش آموزی که علاوه بر درس، فعالیت های فراتری مانند موسیقی، زبان، ورزش و … دارد را حق ندارید از این کار منع کنید. بلکه باید برنامه فرد را متناسب با شرایط و علایق خودش بچینید و صادقانه به او بگویید این زمان را یا باید جبران کند و یا رقبای او ممکن است از او پیشی بگیرند اما او هم موفقیت های دیگری در این رشته ها کسب خواهد کرد.
اما در زمینه های مروبط به تخصص تان میبایست تلاشی برای پیدا کردن راه حل داشته باشید. زمانی که مخاطب شما انسان است هیچ چیز قطعی وجود ندارد. شما نمیتوانید بگویید حتما با انجام فلان کار تراز فرد بالا میرود. شما باید دید کاملی داشته باشید و راه حل مشکل فرد را به کمک خودش بیابید در غیر این صورت فرد ممکن است برای خلاص شدن از فشار های شما نتایج دروغین به شما بدهد. گزار کار دروغ، کارنامه دروغ، تقلب در امتحانات و آزمون ها نتایج همین فشارهاست.
7. مجبور کردن دانش آموز توسط مشاور:
شما حق ندارید به فرد بگویید باید این کار انجام شود یا نشود. شما داده های لازم را به فرد میدهید. در تصمیم گیری به او کمک میکنید و با پیگیری، آن تصمیم را کم کم رفتار سازی کنید. با دستور شما هیچ اتفاقی نمی افتد. شما نمیتوانید به برنج خام دستور پخته شدن بدهید. این برنج خام برای پختن به مواد دیگری احتیاج دارد. به زمان، مراقبت و صدها عامل دیگر. در مورد انسان اختیارش را هم اضافه کنید. او میتواند انتخاب کند ولی شما نمیتوانید برای او انتخاب کنید.
برنج در شرایط مشخصی میپزد. اما یک انسان این گونه نیست. همه شرایط را فراهم کنید. اگر خودش نخواهد نمیشود.
تعیین تکلیف با دستور دادن متفاوت است. با تعامل خود فرد شما میتوانید در هر جلسه مشاوره وظایفی را برای او با تایید خودش مقرر کنید و با برنامه ریزی، تکلیف او را تا جلسات بعد تعیین و پیگیری کنید.
8. اطلاعات دقیق و به موقع :
شما میبایست داده های درست را در زمان درست به فرد منتقل کنید. بمب باران اطلاعاتی کردن یا ندادن اطلاعات لازم به فرد هر دو آسیب زاست.
شما باید مرحله به مرحله اطلاعات لازمه فرد را با توجه به شرایط، به فرد بدهید. این امر نیازمند داشتن برنامه هدفمند برای رشد تحصیلی فرد است. در غیر این صورت شما نمیدانید در هر زمان او به چه داده هایی نیاز دارد.
یکبار برای همیشه، یک تقویم جلویتان بگذارید. حال مشخص کنید عمدتا دانش آموزان در هر بازه زمانی به چه مشکلات شایعی برخورد میکنند. روش های مختلف حل آن مشکل را بنویسید و تا جای ممکن پس از آن برنامه دار و هدفمند پیش بروید.
لیستی از مشکلات داننش آموزان تهیه کنید و برای هر مشکل راه حل های ممختلف را چک کنید. سعی کنید در طول تجربه مشاوره ای تان این لیست را کامل و کامل تر کنید اما مطمئن باشید هیچ روشی نیست که برای همه اننسان ها جوابگو باشد.
9. تجزیه و تحلیل مراجعه کننده توسط مشاور تحصیلی :
تجزیه و تحلیل مراجعه کننده اساسا نیازمند علم و تجربه شماست. در صورت نیاز حتما از افراد باتجربه تر در حیطه تخصصی تان علت مشکلات مراجعه کننده را جویا شوید تا تحلیل دقیق تری از دلایل مشکلات هر فرد داشته باشید؛ چراکه تحلیل غلط شما به ارائه راهکارهای غلط منتج میشود. این امر یعنی فرد عملا در مسیر غلط گام برخواهد داشت. سعی کنید از تصویر واقعی مشکلات دانش آموز در ابتدا یک کارکاتور در ذهن تان ترسیم کنید و در هر بار برخورد با فرد این کاریکاتور را به واقعیت او شبیه تر کنید و تصویر درستی از فرد داشته باشید.
قطعا شما به گفته های فرد و خانواده اش به طور کامل اطمینان نمیکنید. اما در ابتدا چیز بیشتری ندارید.
اما سعی کنید به مرور رفتار او را تحلیل کنید. بسیاری از اوقات خود فرد هم نمیداند دقیقا چه میخواهد و چه ویژگی دارد.
این جمله خلاصه، تعریف نسبتا دقیقی از مشاوره است.
مشاوره یعنی کسب اطلاعات از فرد، تجزیه و تحلیل اطلاعات، ارائه داده های لازم، کمک در تصمیم گیری به فرد و پیگیری رفتار سازی تصمیم گرفته شده توسط خود فرد.
گام به گام و دانه به دانه مشکلات فرد به همین شکل باید رفع شود.
حال اگر میخواهید تمامی این اصول را داشته باشید میتوانید از مشاور تیم ذهن آتی بهره بگیرید.
برای این کار به تماس با ما مراجعه کلیک و فرم درخواست مشاور را پرکنید.
