داوطلبان گروه‌های آزمایشی مختلف، همگی کم و بیش با دروس محاسباتی سروکله می‌زنند و تقریبا همیشه دانش‌آموزان دغدغه یادگیری این دروس را دارند. اما آیا تا به حال سعی کرده‌اید روش مطالعه دروس محاسباتی را یاد بگیرید؟
اگر به اندازه کافی برای مطالعه دروسی همچون ریاضی و فیزیک وقت می‌گذارید اما فقط درجا می‌زنید یا بدتر از آن، پسرفت می‌کنید، ادامه این محتوا را به هیچ وجه از دست ندهید. چون قصد داریم یک بار برای همیشه روش صحیح خواندن دروس محاسباتی را به شما آموزش دهیم.
از دروس محاسباتی غول نساز!
شاید باورش سخت باشد اما خیلی وقت‌ها دلیل ضعف دانش‌آموزان در دروس محاسباتی، ترس این عزیزان از این درس‌ها است. در واقع دانش‌آموز از چنین دروسی در ذهنش یک غول بزرگ ساخته‌اند و از ترس این غول نمی‌تواند سمت مطالعه و حل سوالات و تست‌های دروس محاسباتی بروند. همه کسانی که به تازگی مطالعه و یادگیری درس‌هایی همچون ریاضی و فیزیک را آغاز کرده‌اند، نمی‌توانند از پس حل اکثر سوالات این دروس برآیند و این یک اتفاق طبیعی است. به مرور با حل سوالات بیشتر و مطالعه پاسخنامه‌ها، هم ترس شما از این دروس می‌ریزد و هم در حل سوالات چالشی این درس‌ها حرفه‌ای می‌شوید.
دروس محاسباتی رو اینجوری بخون
اگرچه ما از اول دبستان به نوعی با درس ریاضیات سروکار داشته‌ایم، اما اکثر داوطلبان هنوز روش صحیح مطالعه دروس محاسباتی را بلد نیستند. در ادامه روش مطالعه این دروس را گام به گام بررسی می‌کنیم، ممکن است شما برخی از این گام‌ها را به درستی اجرا کنید اما فقط به خاطر رعایت نکردن چند نکته کوچک، نتوانید از مطالعه درس‌های محاسباتی نتیجه دلخواهتان را بگیرید.
گام اول، تهیه منابع مناسب
اگرچه کتاب‌های درسی منبع اصلی شما برای مطالعه همه دروس هستند، اما یادگیری درس‌های محاسباتی بدون استفاده از منابع کمک آموزشی و کتاب تست، امکان پذیر نیست. به عنوان اولین گام برای مطالعه و یادگیری این درس‌ها، باید با توجه به سطح علمی‌تان بهترین منابع را تهیه کنید. در وب سایت ذهن آتی مقالات زیادی در مورد بهترین منابع برای هر درس و هر سطح علمی داریم که با مراجعه به آنها می‌توانید منبع مناسب خودتان را پیدا کنید.
گام دوم، توجه به پیش نیازها
حتما قبل از مطالعه درس‌های محاسباتی مخصوصا درس ریاضیات، پیش نیازهای هر فصل را شناسایی کنید؛ برای مثال تابع کتاب ریاضیات یازدهم تجربی، پیش نیاز تابع پایه دوازدهم است یا مبحث معادله نا معادله پیش نیاز یادگیری مبحث تابع است. اگر بدون یادگیری پیش نیازها سراغ مطالعه مبحثی بروید، هر چقدر هم که تلاش کنید نمی‌توانید آن مبحث را تمام و کمال یاد بگیرید. توصیه می‌کنم اگر از قبل پیش نیازها را نمی‌دانید، مطالعه یک فصل را شروع کنید و هر زمان به مطلبی از پایه‌ها یا فصل‌های دیگر برخوردید که پیش نیاز مطالعه آن فصل بود، به سرعت مباحث مربوطه را در حد نیاز مطالعه کنید.
گام سوم، سر کلاس حواس جمع باش
اگر سر کلاس ریاضی و فیزیک یا زمان تدریس مسائل شیمی چرت می‌زنید یا فقط منتظرید زنگ بخورد و کلاس زودتر تمام شود، نباید توقع یادگیری مطالب مربوط به این دروس را هم داشته باشید. در واقع اگر می‌خواهید زمان مطالعه دروس محاسباتی به مشکل برنخورید، باید در کلاس‌های مربوط به این دروس فعالانه شرکت کنید و هر کجا مطلبی را متوجه نشدید، همان موقع از معلم آن را بپرسید. همچنین، حتما بعد از اتمام کلاس، مطالب تدریس شده را همان روز مطالعه کنید تا متوجه اشکلات خود بشوید و مطالب بهتر در ذهنتان تثبیت شوند.
گام چهارم، مطالعه کتاب درسی
شاید فکر کنید برای مطالعه درس‌های محاسباتی هیچ احتیاجی به کتاب درسی ندارید و اصلا کتاب درسی‌تان را دور بی‌اندازید! در حالی که اولین گام یادگیری این دروس، مطالعه فرمول‌های اصلی و مادر از روی کتاب درسی، یادگیری روش اثبات هر فرمول و حل مثال‌ها و تمرین‌های کتاب درسی است. قبول داریم که مطالب کتاب برای دروس محاسباتی کمی گنگ و نامفهوم و حتی ناقص بیان شده‌اند اما اگر می‌خواهید هنگام مطالعه درسنامه‌ها یا حل تست سریع‌تر پیش بروید، مطالعه کتاب درسی به خصوص برای درس فیزیک را جدی بگیرید.
گام پنجم، یادگیری اولیه فرمول‌ها
برای شروع مطالعه، ابتدا هر فصل را به چند قسمت تقسیم کنید، مثلا برای فصل تابع ابتدا مبحث دامنه‌ها را بخوانید. فرمول‌ها را از روی کتاب درسی و بعد از روی جزوه یا درسنامه بخوانید و همان موقع برای هر فرمول تعدادی مثال حل کنید. اینجا باید به دو نکته مهم توجه کنید، اولا نیازی نیست در این مرحله فرمول‌ها را حفظ کنید بلکه می‌توانید آنها را روی یک برگه یادداشت کرده و زمان حل مثال‌ها از این برگه استفاده کنید. دوما هرگز حل تست و سوال را تا اتمام کامل یک فصل به تعویق نیندازید. یعنی اینطور نباشد که کامل یک فصل را بخوانید بعد سراغ حل تست‌ها بروید، بلکه باید برای هر فرمولی که یاد می‌گیرید همان لحظه سوال حل کنید.
گام ششم، حل سوالات تشریحی
قبل از تست‌زنی برای دروس محاسباتی، یک مرحله مهم داریم به اسم حل سوالات تشریحی و متاسفانه اکثر داوطلبان این مرحله را نادیده می‌گیرند. بعد از یادگیری هر مبحث، حتما باید برای هر فرمول یا مفهوم تعدادی سوال تشریحی کار کنید. این کار چند فایده دارد، اولا باعث تثبیت مطالب در ذهنتان میشود، دوما برای شرکت در امتحانات نهایی و امتحانات مدرسه شما را آماده می‌کند.به علاوه قبل از اینکه سراغ تست‌ها بروید و از حل آنها ناامید شوید، می‌توانید با حل سوالات تشریحی متوجه اشکالاتتان شوید و آنها را برطرف کنید.
گام هفتم، حل تست‌های آموزشی
در این مرحله باید تعدادی تست استاندارد انتخاب کنید و آنها را آموزشی کار کنید؛ یعنی برای حل آنها زمان در نگیرید و درصدگیری نکنید. سعی کنید همزمان با مطالعه صورت سوال سریع اطلاعات به دست آمده را یادداشت کنید تا متوجه شوید مسئله چه اطلاعاتی به شما داده و چه پاسخی از شما می‌خواهد. در واقع باید معلومات و مجهولات مسئله را یادداشت کنید، در این مرحله هنوز هم می‌توانید از برگه فرمول‌ها استفاده کنید اما بهتر است فرمول‌ها را از حفظ بنویسید.
بر اساس معلومات و مجهولات مسئله می‌توانید حدس بزنید که کدام فرمول‌ها برای حل این سوال کاربرد دارند. برای مثال ممکن است برای شتاب متوسط سه فرمول بلد باشید، باید بر اساس داده‌های مسئله و خواسته مسئله، یکی از این فرمول‌ها را انتخاب کنید. بعد از حل چند تست آموزشی، به تدریج متوجه منظور من خواهید شد.
گام هشتم، خلاصه نویسی
بعد از اینکه یک مبحث را کامل مطالعه کردید و برای آن تعدادی تست و مثال حل کردید، وقت آن است که برای آن مبحث خلاصه نویسی کنید. خلاصه نویسی درس‌های محاسباتی بسیار راحت است، کافی است برای فیزیک مفاهیم و فرمول‌های اصلی و برای ریاضی فرمول‌های هر مبحث را یادداشت کنید و در مقابل هر فرمول یک مثال ساده بزنید.
بعضی از دانش‌آموزان به جای خلاصه نویسی، جزوه نویسی می‌کنند؛ یعنی همه نکات و مثال‌ها و اثبات فرمول‌ها را یادداشت می‌کنند. یادتان باشد خلاصه نویسی باید کوتاه و نهایتا برای هر فصل در حد یک یا دو صفحه باشد. باید نکات و فرمول‌های اصلی را بنویسید، طوری که چند ماه بعد، با مرور خلاصه‌ها کل مباحث را بتوانید یادآوری کنید.
گام نهم، حل تست زماندار
برای اینکه بتوانید به این مرحله برسید، باید حتما تمام مراحل قبل را اجرا کرده باشید. یکی از اشتباهات رایج داوطلبان این است که بعد از یادگیری اولیه مباحث، اصرار دارند تست زماندار بزنند و چون از پس آن برنمی‌آیند، به شدت سرخورده و ناامید می‌شوند! در کل برای یادگیری درس‌های محاسباتی و پیدا کردن سرعت عمل در حل تست‌های این دروس، به تمرین و صبر و حوصله فراوان نیاز دارید. برای حل تست‌های زماندار، ابتدا کمی بیشتر از زمان استاندارد به خودتان وقت بدهید و بعد به مرور این زمان را کم کنید تا به زمان استاندارد حل این سوالات برسید.
گام دهم، مرور
همه دانش‌آموزان می‌دانند که برای دروس حفظی باید مرورهای منظم داشته باشند؛ اما اکثر این عزیزان از این حقیقت که درس‌های محاسباتی هم به مرور نیاز دارند غافل هستند. برای مرور درس‌های محاسباتی می‌توانید ابتدا فرمول‌های مربوط به هر فصل را از روی خلاصه‌هایتان بخوانید، بعد به تعداد کافی برای آن مبحث سوال حل کنید. همچنین، برای یادگیری زیر و بم مرور کردن، می‌توانید مقاله “نحوه صحیح مرور مطالب خوانده شده” را در وبلاگ ذهن آتی مطالعه کنید.
چند نکته در مورد مطالعه دروس محاسباتی
اگرچه با طی ده گامی که گفتیم می‌توانید حجت را بر دروس محاسباتی تمام کنید و آنها را مفهومی و عمیق یاد بگیرید؛ اما لازم است به نکاتی که در ادامه ارائه می‌کنیم هم دقت کنید. این نکات بر گرفته از اشتباهات رایج دانش‌آموزان در مطالعه دروس محاسباتی است:
- برای مطالعه و یادگیری این دروس باید حتما دست به قلم شوید و تا می‌توانید مثال و سوال حل کنید. بارها دیده‌ام داوطلبان درس ریاضی را همچون یکی از دروس عمومی مطالعه می‌کنند و سعی می‌کنند سوالات و تست‌ها را با روخوانی آنها یاد بگیرند! حتی اگر فکر می‌کنید از پس حل سوالات برنمی‌آیید، باز هم باید برای حل هر تست چند دقیقه زمان بگذارید و روی آن فکر کنید و فکرهایتان را روی کاغذ بیاورید، در نهایت اگر موفق به حل آن سوال نشدید اجازه دارید پاسخ آن را بخوانید.
- برای درس‌های محاسباتی، یادگیری فرمول‌های اصلی کتاب درسی کافی است و اینکه بخواهید ذهنتان را از انواع فرمول‌های میانبر و تستی موجود در کتاب‌های تست انباشته کنید، یک اشتباه بزرگ است.
- معمولا در کتاب‌های تستی مربوط به درس‌های محاسباتی، تعدادی سوال پشت سر هم از یک فرمول و راه‌حل پاسخ داده می‌شوند و به اصطلاح هم خانواده و هم تیپ هستند، سپس تیپ سوالات عوض شده و باز هم تعدادی سوال پشت سر هم وجود دارند که راه‌حل مشابهی دارند و از یک تیپ هستند. حالا از شما می‌خواهم زمان حل تست‌ها، این تیپ بندی‌ها را در نظر بگیرید و از هر خانواده و تیپ، یک سوال را به عنوان نماینده آن تیپ مشخص کنید و آن را علامت بزنید. در زمان مرور درس‌های محاسباتی کافی است سوالاتی که علامت زده‌اید؛ یعنی نماینده هر تیپ را حل کنید تا کل سوالات مربوط به آن تیپ برایتان مرور شوند
- یادگیری و مطالعه فیزیک به تصویر سازی و درک مفاهیم این درس نیاز دارد. تصویر سازی برای درس فیزیک اصلا سخت نیست، برای مثال اگر در صورت سوالی نوشته نیرویی در یک جهت خاص به متحرکی که روی سطح شیبدار قرار دارد وارد میشود، کافی است خیلی ساده یک سطح شیبدار و یک مربع به جای متحرک بکشید و با یک فلش جهت نیروی وارده به آن را مشخص کنید. این کار ساده، شما را در حل سریع و راحت مسائل فیزیک کمک می‌کند.
صحبتی با دهم یازدهمی‌ها
در انتها می‌خواهم صحبت کوتاهی با دهم یازدهمی‌ها و حتی نهمی‌های عزیز داشته باشم. داوطلبان زیادی هستند که در سال کنکور حاضرند برای یادگیری دروس محاسباتی وقت و هزینه زیادی صرف کنند؛ اما چون از پایه در این درس‌ها ضعف دارند، نتیجه چندانی از تلاش خود نمی‌گیرند. شما دوست خوب من لطفا از همین ابتدا سعی کن دروس دشوار و سنگینی همچون ریاضی و فیزیک یا مسائل شیمی را خوب یاد بگیری و اشکلات هر پایه را به موقع و در همان پایه برطرف کنی. سال دوازدهم زمان خوبی برای یادگیری و مطالعه از صفر درس‌های محاسباتی نیست و اگر هدف بزرگی در سر داریی، بهتر است از همین ابتدای مسیر، به فکر مطالعه اصولی درس‌های محاسباتی باشی.
بهترین زمان مطالعه دروس محاسباتی
آیا به نظر شما منطقی است که انجام یک کار دشوار که در آن مهارت چندانی نداریم را به زمان‌هایی که خسته، گرسنه و خواب آلوده هستیم محول کنیم؟ می‌دانم شما بهتر از من در جریان هستید که برای مطالعه و یادگیری درس‌های محاسباتی به تمرکز بالا نیاز دارید و باید بهترین زمان روز را برای مطالعه این دروس در نظر بگیرید. بهترین زمان برای مطالعه درس‌های محاسباتی صبح است، حتی توصیه می‌کنم سعی کنید اولین بازه مطالعاتی خود را به درسی همچون ریاضی یا فیزیک اختصاص دهید. چون از شب قبل استراحت کرده‌اید و مغز شما آماده دریافت اطلاعات جدید است، از طرفی چون با مطالب چالشی دروس محاسباتی درگیر می‌شوید، خواب از سرتان می‌پرد و اول صبح‌ها چرت نمی‌زنید.
سخن آخر
اشتباه پرتکرار اکثر دانش‌آموزان این است که از دروس محاسباتی برای خودشان یک غول بی‌شاخ و دم ساخته‌اند، طوری که حتی می‌ترسند سمت تست‌های این دروس بروند. کلید حل مشکل این داوطلبان در یادگیری روش مطالعه دروس محاسباتی است، در این محتوا روش مطالعه صحیح درس‌های محاسباتی را گام به گام توضیح دادیم و در مورد بهترین زمان مطالعه این دروس صحبت کردیم. اگر شما هم از روش خاصی استفاده می‌کنید یا سوالی در مورد نحوه مطالعه درس‌های محاسباتی همچون ریاضی و فیزیک دارید، می‌توانید آن را در دیدگاه این محتوا با ما در میان بگذارید.
برای خواندن مطالب آموزشی کنکور به صفحه مقالات سر بزنید
